Ransomware Là Gì? Nguy Hiểm & Cách Phòng Tránh

Ransomware là một loại phần mềm độc hại nguy hiểm, được thiết kế để tống tiền người dùng bằng cách xâm nhập vào hệ thống máy tính, mã hóa dữ liệu và yêu cầu một khoản tiền chuộc để khôi phục quyền truy cập. Trong những năm gần đây, Ransomware đã trở thành một mối đe dọa lớn đối với các tổ chức và doanh nghiệp trên toàn thế giới. Các chuyên gia bảo mật CNTT liên tục nỗ lực để ngăn chặn sự xâm nhập của loại mã độc hại này. Hãy cùng TVD Media tìm hiểu chi tiết về Ransomware và cách phòng tránh trong bài viết này.

Ransomware Là Gì? Định Nghĩa Chi Tiết

Ransomware (phần mềm tống tiền) là một loại phần mềm độc hại mã hóa dữ liệu và khóa quyền truy cập vào thiết bị của người dùng. Để khôi phục quyền truy cập vào dữ liệu hoặc thiết bị, nạn nhân buộc phải trả một khoản tiền chuộc cho tin tặc. Ransomware còn được biết đến với các tên gọi khác như "Mã độc tống tiền" hoặc "Phần mềm bắt cóc dữ liệu".

Khoản tiền chuộc thường dao động từ vài trăm đến hàng ngàn đô la, tùy thuộc vào quy mô và giá trị của dữ liệu bị mã hóa. Tin tặc thường yêu cầu thanh toán bằng Bitcoin hoặc các loại tiền điện tử khác để che giấu danh tính và tránh bị truy vết.

Cơ Chế Hoạt Động Của Ransomware

Khi một máy tính bị nhiễm Ransomware, các tệp dữ liệu sẽ bị mã hóa thành các ký tự không thể đọc được. Ví dụ, một tệp văn bản ".doc" có thể bị chuyển đổi thành ".docm" hoặc ".cerber". Mỗi biến thể Ransomware sử dụng các thuật toán mã hóa khác nhau, gây khó khăn cho việc khôi phục dữ liệu.

Điều đáng lo ngại là máy tính bị nhiễm Ransomware thường không hiển thị bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào cho đến khi quá trình mã hóa hoàn tất. Lúc này, một thông báo sẽ xuất hiện trên màn hình, yêu cầu người dùng trả tiền chuộc để khôi phục dữ liệu.

Nguồn Gốc Và Lịch Sử Phát Triển Của Ransomware

Giai đoạn sơ khai: Quỷ lùn (2005-2006)

Ransomware được phát hiện lần đầu tiên tại Nga vào khoảng năm 2005-2006 dưới dạng Trojan Cryzip.A. Các nhà phân tích nhận thấy rằng biến thể Trojan này xâm nhập vào thiết bị và ngay lập tức mã hóa dữ liệu. Để khôi phục quyền truy cập, người dùng phải trả một khoản tiền chuộc khoảng 300 đô la.

Giai đoạn phát triển (2011)

Theo thời gian, Ransomware ngày càng mở rộng phạm vi tấn công. Ngoài các tệp văn bản, nó bắt đầu nhắm mục tiêu đến các bảng tính và các loại tệp khác như *.xl, *.doc, *.exe. Năm 2011, một loại Ransomware mới xuất hiện có tên SMS Ransomware. Loại này không chỉ mã hóa dữ liệu mà còn gửi tin nhắn yêu cầu người dùng liên hệ với tin tặc qua số điện thoại được cung cấp để thỏa thuận việc trả tiền chuộc.

Một biến thể khác tấn công trực tiếp vào Master Boot Record (MBR) của hệ điều hành, khiến hệ điều hành không thể khởi động.

Sự lan rộng toàn cầu

Ransomware ban đầu xuất hiện ở Nga, nhưng nhanh chóng lan rộng sang các quốc gia khác ở châu Âu và Canada. Đến năm 2012, số lượng các vụ tấn công Ransomware đã tăng lên đáng kể trên toàn thế giới. Ngày nay, Ransomware có thể xuất hiện ở bất cứ đâu, đe dọa người dùng và tổ chức trên toàn cầu.

Phân Loại Ransomware

Locker Ransomware (Phần mềm khóa màn hình)

Locker Ransomware, còn được gọi là phần mềm khóa màn hình, không mã hóa các tệp của nạn nhân. Thay vào đó, nó khóa hoàn toàn thiết bị và ngăn người dùng thực hiện bất kỳ thao tác nào, ngoại trừ việc bật/tắt màn hình. Một thông báo chi tiết về việc trả tiền chuộc sẽ hiển thị trên màn hình, hướng dẫn người dùng cách khôi phục quyền truy cập vào thiết bị.

Crypto Ransomware (Phần mềm mã hóa dữ liệu)

Crypto Ransomware là loại Ransomware phổ biến nhất. Nó mã hóa dữ liệu quan trọng của người dùng, chẳng hạn như tài liệu, hình ảnh, video và các tệp khác. Sau khi xâm nhập vào máy tính, Crypto Ransomware sẽ kết nối với máy chủ của kẻ tấn công và tạo ra hai khóa mã hóa: một khóa công khai để mã hóa và một khóa riêng tư để giải mã. Khóa riêng tư này chỉ được lưu trữ trên máy chủ của tin tặc.

Sau khi quá trình mã hóa hoàn tất, Crypto Ransomware sẽ hiển thị một thông báo trên màn hình, yêu cầu nạn nhân trả tiền chuộc để nhận được khóa giải mã. Trong một số trường hợp, tin tặc còn gây áp lực bằng cách đặt ra thời hạn trả tiền. Nếu không trả tiền đúng hạn, dữ liệu có thể bị mất vĩnh viễn hoặc tiền chuộc sẽ tăng lên.

Các loại Ransomware nguy hiểm nhất

Hiện nay, có rất nhiều loại Ransomware nguy hiểm. Trong số đó, ba loại được coi là nguy hiểm nhất là CryptoLocker, WannaCry và Petya. Ngoài ra, còn có các loại khác như TeslaCrypt, Locky, Cerber,... cũng có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho máy tính của bạn.

Sự Khác Biệt Giữa Ransomware Và Các Loại Phần Mềm Độc Hại Thông Thường

Điểm khác biệt chính

Ransomware và các loại phần mềm độc hại khác có một số điểm tương đồng trong cách chúng hoạt động để ẩn mình và phá hoại hệ thống. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất của Ransomware nằm ở cơ chế mã hóa cực kỳ phức tạp. Cơ chế này biến dữ liệu của người dùng thành vô dụng và vượt qua nhiều lớp bảo vệ của phần mềm diệt virus. Mặc dù vậy, các phần mềm diệt virus hiện đại ngày càng được cải thiện để phát hiện và ngăn chặn Ransomware.

Phương pháp ẩn mình của Ransomware

Ransomware hiện đại được trang bị nhiều thuật toán ẩn mình tinh vi. Một số thuật toán phổ biến bao gồm:

Kiểm tra môi trường ảo

Ransomware thường kiểm tra môi trường hệ thống để phát hiện xem nó có đang chạy trong một máy ảo hay không. Nếu phát hiện môi trường ảo hóa, nó sẽ ngừng hoạt động để tránh bị các nhà nghiên cứu phân tích.

Thời gian hoạt động

Ransomware có thể được thiết kế để hoạt động vào một thời điểm cụ thể, chẳng hạn như khi người dùng ít sử dụng máy tính hoặc khi phần mềm diệt virus chưa được cập nhật.

Giao tiếp

Khi xâm nhập vào hệ thống, Ransomware sẽ liên hệ với máy chủ điều khiển (C&C) để nhận hướng dẫn. Tuy nhiên, phần mềm diệt virus có thể phát hiện các kết nối đến các địa chỉ IP đáng ngờ và chặn các giao tiếp này.

Ngụy trang

Ransomware có thể ngụy trang thành một chương trình hợp pháp để lừa người dùng cài đặt.

Cách Ngăn Chặn Ransomware

Để bảo vệ bạn khỏi Ransomware, hãy tuân thủ các biện pháp sau:

Không sử dụng mạng WiFi công cộng không an toàn.
Cẩn thận với các liên kết và tệp đính kèm trong email từ người gửi không xác định.
Sao lưu dữ liệu thường xuyên lên các thiết bị lưu trữ bên ngoài hoặc dịch vụ đám mây.
Cài đặt phần mềm diệt virus uy tín và cập nhật thường xuyên. TVD Media khuyên bạn nên sử dụng các phần mềm diệt virus trả phí để có hiệu quả bảo vệ cao nhất.
Thay đổi mật khẩu mặc định trên tất cả các thiết bị.
Xây dựng một kế hoạch khôi phục dữ liệu trong trường hợp bị tấn công.

TVD Media cung cấp các dịch vụ bảo mật website toàn diện, giúp bạn ngăn chặn các cuộc tấn công Ransomware và bảo vệ dữ liệu quan trọng của mình. Liên hệ với TVD Media qua số điện thoại +84966779629 để được tư vấn miễn phí.

Tôi Nên Làm Gì Khi Bị Nhiễm Ransomware?

Nếu bạn nghi ngờ máy tính của mình bị nhiễm Ransomware, hãy thực hiện ngay các bước sau:

Ngắt kết nối máy tính khỏi mạng.
Không trả tiền chuộc.
Liên hệ với chuyên gia bảo mật để được tư vấn và hỗ trợ. TVD Media có đội ngũ chuyên gia bảo mật giàu kinh nghiệm, sẵn sàng hỗ trợ bạn giải quyết các vấn đề liên quan đến Ransomware.

Một Số Cuộc Tấn Công Ransomware Nổi Tiếng

WannaCry

WannaCry là một trong những cuộc tấn công Ransomware lớn nhất trong lịch sử. Năm 2017, loại mã độc này đã lan rộng trên toàn cầu, ảnh hưởng đến hơn 260.000 máy tính tại 117 quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. WannaCry đã gây ra thiệt hại hàng trăm triệu đô la.

GandCrab

Năm 2018, GandCrab được phát tán thông qua các trang quảng cáo độc hại và email lừa đảo. Để loại bỏ loại mã độc này, người dùng phải cài đặt phần mềm giải mã và trả một khoản tiền chuộc bằng tiền điện tử.

Bad Rabbit

Năm 2017, nhiều quốc gia ở Đông Âu đã ghi nhận các cuộc tấn công của Bad Rabbit. Loại mã độc này xâm nhập vào hệ thống bằng cách giả mạo bản cập nhật Adobe Flash.

NotPetya

Giống như WannaCry, NotPetya sử dụng lỗ hổng bảo mật của Microsoft để lây lan. Tuy nhiên, NotPetya nguy hiểm hơn vì nó có thể phá hủy đĩa cứng của nạn nhân, ngay cả khi họ đã trả tiền chuộc.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết về Ransomware và cách phòng tránh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với TVD Media để được tư vấn chi tiết.

TVD Media chuyên cung cấp các dịch vụ: